Zingen gaat opwaarts, naar de heelheid

Door Marjo Brenters

De actualiteit komt ook het gesprek binnen via het Songfestival, waar Lenny de avond tevoren naar heeft gekeken. ‘Ik moet daar wel naar kijken, want mijn reactie wordt vaak gevraagd’, verklaart ze. Erg blij werd ze er niet van: ‘Het Songfestival is een perfecte weergave van de tijd waarin we leven. Er is zoveel ruis, het is zo’n harde tijd. Het Songfestival maakt geen onderscheid meer tussen kunst en kitsch; alles is enorm ‘over the top’. Ik zie één en al verwarring, wat is nog echt? Sommige deelnemers zingen best mooi, er zitten grote stemmen tussen, maar door alle kunstgrepen gaat de puurheid verloren.’

Dit gezegd hebbend, zegt ze er niet negatief over te zijn. ‘Het wordt zeker met liefde gemaakt, maar er zit veel ruis over de kern. Wanneer word je nog geraakt?’

 Omarm het verlangen

Hiermee belanden we in het gebied tussen het zegbare en het onzegbare, een zoeken naar woorden die verwijzen naar het grotere geheel. Daarvoor heeft Lenny een hele weg afgelegd, die al jong begon met een gevoel van heimwee, een verlangen naar iets wat nog geen naam of vorm had. Ze vertelt over een visioen dat ze eens had, liggend in bed.

‘Ik zag op de muur van mijn slaapkamer een kalender met daaronder een lege strook. Een hand met een kroontjespen schreef daar woorden op, maar doordat die hand ervoor zat kon ik niet zien wat hij schreef. Toen werd ik er als het ware ingezogen en zag ik staan: Laat je beker steeds opnieuw vullen. Ik heb dat als een aanmoediging ervaren om steeds op zoek te blijven naar het Ene, het goddelijke, om mijn verlangen daarnaar helemaal te omarmen.’

‘Je bent niemand’

In 1993 raakte Lenny Kuhr haar stem kwijt. Een (toen nog) onverklaarbare aandoening maakte dat ze niet meer kon zingen en zich slechts fluisterend verstaanbaar kon maken.

‘De trilling in mijn borst was helemaal weg, mijn stem had geen onderkant meer. Woorden die beginnen met een klinker kreeg ik niet meer gezegd, dus ik kon ook geen ‘ik’ meer zeggen. Bij een meditatieschool ben ik begonnen met het afpellen van de schillen. Ik kreeg een mantra, alcohol en vlees gingen in de ban, er waren geen uitvluchten meer. Ik was verdrietig en wanhopig; wie ben ik nu ik niet meer kan zingen?’

‘De stem wakkert het vuur van de ziel aan, dat gaat over leven in de puurste zin van het woord’

‘De boodschap die ik kreeg was dat ik misschien nooit meer zou kunnen zingen. Ik moest door alle lagen van wanhoop heen tot ik de diepste laag bereikte. Ik viel, maar er was niets dat viel, en op dat moment ervoer ik een enorme liefde, een koestering; ik maakte contact met de bron die ik was en die ik ben. De inzichten stroomden binnen, ik kreeg allerlei realisaties. Bijvoorbeeld deze: je bent niemand. Ik zag dat alles een illusie is. Intussen viel de stilte in mij en ik begon een heel helder en zacht geluid te horen, dat er nog steeds is en nog altijd toeneemt in intensiteit. Een trilling door mijn hele lichaam alsof ik constant gevoed word.’

Diepste bron

Na deze transformatie begon de weg om de verkregen inzichten in de wereld te brengen. Haar stem was nog altijd uiterst dun, maar Lenny móest zingen. Ze begon voorzichtig weer met optreden om de liedjes die uit haar opwelden met de wereld te delen. Want dit is haar werkelijke passie, haar diepste bron waar ze niet omheen kan. ‘Zingen gaat opwaarts, naar de heelheid,’ verklaart ze. ‘De stem is de expressie van de ziel, de eerste uiting van een baby die geboren wordt. De stem wakkert het vuur van de ziel aan, en dat gaat dus over leven in de puurste zin van het woord.’

‘De stem is de expressie van de ziel, de eerste uiting van een baby die geboren wordt’ 

Sindsdien bracht ze de ene CD na de andere uit, gevuld met grotendeels door haarzelf geschreven liedjes, soms in samenwerking met andere tekstschrijvers.

Innerlijke ruimte scheppen

Passie, het is een woord dat regelmatig terugkomt in het gesprek. Lenny ervaart passie als het ontvangen én uitdrukken van je essentie; de ‘vlam van de ziel’. ‘Mijn ervaring is dat ik het vat van ontvangst eerst leeg moest maken, zodat er ruimte ontstond om mijn essentie te kunnen voelen. Die ruimte is ín je, en die is ook stilte, oorsprong.

Ik denk dat vrijwel iedereen zichzelf in zijn leven de vraag stelt waarvoor hij bedoeld is. Als je jezelf die vraag stelt en op zoek gaat naar de bron, kun je reflecteren op je ervaringen en je waarnemingen. Die afstand, tussen het waarnemen en het waargenomene, is essentieel. Die geeft een ondertoon, een oerklank. En die is nodig om ons met elkaar te kunnen verbinden en een constructief leven te leiden. Dit vuur en de vreugde om onszelf te uiten, kunnen we aanspreken om anderen te helpen.’

Een barmhartiger samenleving

Lenny overweegt alweer een nieuw programma waarin passie de hoofdrol zal spelen. Ze is ervan doordrongen hoe wezenlijk het is dat mensen doen waar ze plezier in hebben, wat bij hen hoort. Ouders en opvoeders moeten kinderen van jongs af aan aanmoedigen om datgene te doen wat ze ontzettend fijn vinden.

‘Dit vuur en de vreugde om onszelf te uiten, kunnen we aanspreken om anderen te helpen’

Ook Lenny voelt het als een opdracht die passie aan te wakkeren; de ‘vurigheid van de liefde’ noemt ze het. Vooral voor jongeren, die in dit tijdperk zo enorm zijn afgeleid door het materialisme, maar ook door de moeizame tocht naar betekenisvol werk en een eigen woning. De vele burn-outs, depressies en zelfdodingen onder jonge mensen getuigen van de verbrokkeling van de samenleving, aldus Lenny. Maar ze ziet dit niet alleen maar negatief: ‘Dezelfde krachten die nu voor destructie zorgen, kunnen ook weer helpen opbouwen. Daarvan getuigen de vindingrijke nieuwe ideeën die ontstaan, zoals een deeleconomie die veel meer rekening houdt met elkaar. Een barmhartiger samenleving.’

‘Passie gaat ook over compassie. Als je de weg gaat van de puurheid en de essentie zie je wat er nodig is in je omgeving. Je leert de onvoorwaardelijkheid van de liefde kennen, het aspect van de Eenheid. Het handelen komt daaruit voort.’

(Foto: © Eddie Mol)