The Swimmers

Door: Christien Roovers

Wanneer het zwembad waar de zussen trainen getroffen wordt door een bominslag, besluit het gezin dat de twee zussen samen met een neef zullen vluchten uit Syrië, met als eindbestemming de Olympische Spelen. Hutjemutje met andere vluchtelingen in een rubberbootje steken ze de Mediterraanse zee over voor een beter leven én om hun olympische dromen waar te kunnen maken.

Is de film te Disney?

De film is over het algemeen goed ontvangen door de media, maar heeft in Nederland en internationaal ook kritiek gekregen vanwege het ‘hoge Disney-gehalte’. Een kritiek die deels terecht is, maar volledig voorbijgaat aan het bewustwordingseffect van de film. Want laten we eerlijk zijn, hoeveel jongeren en volwassenen kijken ruim twee uur lang naar een film over de oorlog in Syrië, bominslagen en vluchtelingen die per boot de oversteek maken naar Europa, ‘geholpen’ door smokkelaars en ander crimineel tuig.

TikTokken in de oorlog

Samen met mijn twee tieners bekeek ik de film. Zij konden zich meteen verhouden tot de twee zussen en hun vrienden, die net als zijzelf de wereld aan het ontdekken zijn, die appen, TikTok-filmpjes maken, dansen, verliefd worden en zich afzetten tegen hun ouders.

Naarmate de oorlog dichterbij komt, wordt het gewone leven van de twee Syrische zussen steeds minder normaal. De oorlog, het geweld, komt steeds dichterbij. Ondanks dat blijven Yusra en Sarah zwemmen en trainen met hun vader. Hun kracht en doorzettingsvermogen is bewonderingswaardig.

Koude rillingen

Geen chips en Cola bij het film kijken dit keer; daarvoor worden we te veel meegenomen in dit verhaal dat zo dichtbij komt. De lange tocht te voet naar de kust levert koude rillingen op en dan moet de oversteek over zee nog komen. De beelden van mensen op de vlucht hebben we op het nieuws wel gezien, maar in deze film kruipen ze onder de huid. De film toont de smokkelwereld die achter de boten vol mensen schuilgaat. En laat zien hoe ook ín Europa geld verdiend wordt aan de vluchtelingen. Er zijn ook momenten van steun, doorzetten, vertrouwen, er zijn voor anderen en elkaar.

Dit kan ook mij overkomen

De film wordt echter niet té zwaar. Daardoor ontstaat ruimte om je te realiseren dat dit echt is gebeurd en tot op de dag van vandaag gebeurt, en dat dit dus ook jezelf en je familie en vrienden zou kunnen overkomen. En je vervolgens af te vragen wat jij dan zou doen. Die vraag overstijgt de wereld van Disney: die vraag gaat over veerkracht, over compassie, over medemenselijkheid, over … zoveel meer.

Bewustwording

De aftiteling bekijken we helemaal, een unicum. We zijn er stil van. M’n dochter pakt haar telefoon en googelt de zussen Mardini. “Het is dus echt gebeurd, en het gaat nog steeds door. Hoe kun je mensen tegen veel geld de zee opsturen in zo’n bootje?” Mijn veertienjarige zoon is vooral onder de indruk dat mensen in Syrië en in de oorlog ook een mobieltje hebben. En hij zou voor geen goud op zo’n boot zou gaan. Zó goed kan ik niet zwemmen. We praten over oorlog, over onrecht en over hoe bijzonder het eigenlijk is dat we in Nederland vrijheid hebben en veilig zijn.

Het ‘verhaal’ gaat verder

Yusra Mardini kwam tijdens de Olympische Spelen van 2016 in Rio de Janeiro op het onderdeel Vlinderslag uit voor het Olympisch vluchtelingenteam. Vijf jaar later, tijdens de zomerspelen in Tokio vertegenwoordigde ze wederom het Olympisch vluchtelingenteam op dit onderdeel. Yusra woont tegenwoordig in Berlijn. Zij is ambassadeur van de UNHCR.

Sarah Mardini keerde in 2016 terug naar het Griekse eiland Lesbos en ging vrijwilligerswerk doen bij een Griekse ngo, waar ze Seán Binder ontmoette. Ze werd opgepakt in 2018, zat ruim honderd dagen in voorarrest en verkeert nu al bijna vijf jaar in een onzekere juridische molen. In afwachting van de uitspraak staat haar leven op pauze. Ze woont en studeert in Berlijn.

In januari 2023 stond Sarah, met 23 andere hulpverleners, terecht voor mensensmokkel, spionage en deelname aan een criminele organisatie. Er hangt haar een celstraf tot 25 jaar boven het hoofd. De rechtszaak is vanwege tekortkomingen teruggestuurd naar de Officier van Justitie. Er stond een foutieve vertaling in de aanklacht. Zie: Griekenland stuurt rechtszaak Mardini, Binder en Wittenberg terug (amnesty.nl)