18 april 2021 – Eenzaamheid is een probleem dat in omvang toeneemt en door velen onderkend wordt. Met het boek ’Ode aan de eenzaamheid‘ schaart Marinus van den Berg zich, zeker in deze coronatijd, in de rij van meer schrijvers over dit onderwerp.
door Peer Elshout
Een vogel alleen op een draad siert de omslag van het boek. Is de vogel alleen en zo ja, is hij dan eenzaam? Want wie alleen is, hoeft zeker niet eenzaam te zijn. Van den Berg heeft het vooral over het begrip eenzaamheid in zijn ode.
Het boek telt 173 pagina’s en is opgebouwd uit 47 hoofdstukjes in de vorm van korte verhalen, tips, wegwijzers, gedichten en liederen. De regels staan ruim uit elkaar, het boek had met een normale interlinie de helft minder bladzijden geteld. Een greep uit de titels van de hoofdstukjes: Omarm je eenzaamheid; Eenzaamheid en het persoonlijk leven; Vriendschap; Verlangen naar een relatie; Single, vrijgezel, celibatair; Daten en een nieuwe liefde; Eenzaam sterven; Alleen zijn als een wijze keuze; Leren tegen eenzaamheid; Eenzaamheid en verveling; Eenzaamheid en bidden…
Het boek laat zich snel lezen, misschien wel te snel. Dat heeft vooral te maken met de opbouw. Die is fragmentarisch, alsof de auteur via een proces van associatief denken tot de inhoud is gekomen en niet de behoefte heeft gevoeld om er – de inleiding uitgezonderd – een meer samenhangend geheel van te maken. Dat doet afbreuk aan de diepte van het begrip eenzaamheid en aan de duidelijk oprechte intentie waarmee het boek geschreven is.
Dan de titel van het boek: ’Ode aan de eenzaamheid‘. Een ode is een lofzang. Van den Berg schept met deze titel bij de lezer de verwachting dat hij in het boek de eenzaamheid lof gaat toezingen. Dat doet hij echter niet. Hij belicht het problematische verschijnsel eenzaamheid vanuit mededogen, meevoelen of misschien zelfs wel medelijden met de eenzamen. En heeft hij dan dit boek voor hen – de eenzamen – geschreven of voor mensen die in aanraking komen met eenzame mensen? Na lezing en herlezing van het boek blijft voor mij die vraag onbeantwoord.
Tot slot enige woorden over de brief die een vrouw schreef aan de schrijver op diens verzoek en als een soort ’Leitmotiv‘ voor het boek fungeert. De vrouw is alleen komen te staan en verwoordt haar gevoelens en gedachten daarover. Hoe lees je zo’n brief? Ik, als de helft van een stel, vond het een aandoenlijke brief die bij mij veel begrip opriep; ik had met die vrouw te doen. Een alleenstaande vriendin van me heeft de brief – evenals het boek – ook gelezen. Zij vond de brief te zeurderig van toon, want die vrouw had toch veel contacten en ja, je moet er wel zelf wat aan doen.
Dat leerde mij een ding: pas op mensen die alleen zijn, eenzaam te noemen en medelijden met ze te hebben. Dat bracht me ook tot de vraag of het boek ’Ode aan de eenzaamheid‘ niet te veel vanuit die – overigens goedbedoelde – medelijdende optiek geschreven is…
Marinus van den Berg
’Ode aan de eenzaamheid‘
Uitgeverij Ten Have, 2020
173 pagina
Boek Є 20,99
ISBN 978 90 259 0905 5
E-Book Є 9,99
ISBN e-Book: 978 90 259 0906 2
NUR 728/770
Marinus van den Berg (1947) is priester en verpleeghuispastor met emeritaat, en daarnaast actief als spreker en publicist/schrijver over thema’s als afscheid, rouw, verlies en zorg. Hij is als columnist en meedenker verbonden aan de Beweging van Barmhartigheid.
