Nederlandse kerken: ‘Overheid zet je maximaal in voor het tegengaan van klimaatverandering’

14 november 2021 – “Nu de COP26 afgerond is, willen we als vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk Nederland en de Protestantse Kerk in Nederland de Nederlandse overheid aanmoedigen zich ambitieus te verhouden tot de gemaakte afspraken, en te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken.” 

Zo begint de brief die scriba René de Reuver, bisschop Gerard de Korte en ds. Karin van den Broeke, aan de regering sturen.
Het idee voor het opstellen van deze brief is ontstaan na een gesprek met een aantal predikanten dat zich zorgen maakt over het klimaat.
In de brief wordt opgeroepen tot een systeemverandering. “Te lang hebben we in de westerse wereld de ogen gesloten voor de schade van onze leefwijze. Dat vraagt van ons allemaal – overheid, ondernemingen, kerken en individuen – een proces van zelfreflectie, ommekeer, en met vallen en opstaan een andere weg inslaan.”
De schrijvers roepen de Nederlandse overheid op om alles te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken. “We roepen haar op om (klimaat)gerechtigheid als uitgangspunt te hanteren voor overheidsbeleid.”

________________________________

Volledige tekst van de brief

Geachte leden van de regering,

Nu de COP26 afgerond is, willen we als vertegenwoordigers van de Rooms-Katholieke Kerk Nederland en de Protestantse Kerk in Nederland de Nederlandse overheid aanmoedigen zich ambitieus te verhouden tot de gemaakte afspraken, en te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken. Veel waardering hebben we voor het besluit van de demissionaire regering om eind 2022 te stoppen met investeringen in kolen, gas en olie in het buitenland. We zijn er echter van overtuigd dat er meer nodig is om het tij te keren. Een relatief rijk land als Nederland kan een meer dan gemiddelde inbreng hebben in de transitie die nodig is.

Kerken staan in een lange traditie van opkomen voor slachtoffers van onrecht. In de Bijbel lezen we hoe God keer op keer opkomt voor mensen die achtergesteld, onderdrukt en vergeten worden door rijken en machthebbers. Ons wordt geleerd om Jezus Christus zelf te herkennen in wie honger heeft, wie dorst heeft, wie naakt is, wie ziek is of gevangen zit. Dat betekent dat we ons geroepen voelen om steeds alert te zijn op wie in onze huidige tijd en omstandigheden hongerigen, dorstigen, naakten, vreemdelingen, zieken of gevangenen zijn, en voor hen een naaste te zijn. Soms is dat heel direct en dicht bij huis, maar vaak ook vraagt het oog te hebben voor wat er gebeurt op het wereldtoneel.

Tijdens de afgelopen weken waren alle ogen in de wereld gericht op de leiders die in Glasgow bij elkaar waren. De COP26 bood opnieuw de kans om tot afspraken te komen die erop gericht zijn verdere opwarming zo veel mogelijk te beperken. We roepen de Nederlandse overheid op om zich daar zo vergaand mogelijk voor in te spannen. Nu al zien we dat de gevolgen van opwarming desastreus zijn. De gevolgen daarvan lijken voorlopig het grootst voor de meest kwetsbare bewoners van de aarde. Dat lijden zal exponentieel toenemen als de planetaire grens van 1,5 °C overschreden wordt.

In 2015 deed paus Franciscus de encycliek Laudato Si het licht zien. Daarin riep hij reeds op tot zorg voor ons gemeenschappelijk huis, de aarde, en tot ecologische bekering. Daarbij aansluitend voegde hij een achtste werk aan de zeven werken van barmhartigheid toe: ‘Laat ons barmhartig zijn voor ons gemeenschappelijk huis.’ Dit jaar riep hij, samen met de Anglicaanse aartsbisschop Justin Welby en de oosters-orthodoxe patriarch Bartholomeus I, christenen, alle mensen van goede wil en wereldleiders verenigd in Glasgow voor de COP26 op om leiding te nemen in de overgang naar een rechtvaardige en duurzame economie. De Wereldraad van Kerken heeft opgeroepen tot economisch beleid waarbij niet langer de groei van productie en inkomen centraal staan, maar een verbetering van gezondheid en welzijn van gemeenschappen en van de aarde.

Het tegengaan van verdergaande klimaatverandering vraagt om systeemverandering. Te lang hebben we in de westerse wereld de ogen gesloten voor de schade van onze leefwijze. Dat vraagt van ons allemaal – overheid, ondernemingen, kerken en individuen – een proces van zelfreflectie, ommekeer, en met vallen en opstaan een andere weg inslaan.

We roepen de Nederlandse overheid op, zoals we ook onze lokale geloofsgemeenschappen oproepen, om alles te doen wat in haar macht ligt om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken. We roepen haar op om (klimaat)gerechtigheid als uitgangspunt te hanteren voor overheidsbeleid. Bij gerechtigheid denken we overigens tevens aan verschillen binnen onze eigen samenleving: ook in Nederland is het van belang dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.

Als vertegenwoordigers van kerken willen we ons inzetten voor een verandering in denken en handelen die bijdraagt aan (klimaat)gerechtigheid. Van u als overheid hopen en verwachten we dat u zich niet zult beperken tot het voldoen aan minimumeisen, maar dat u zich in zult spannen voor een transitie die door de samenleving als geheel gedragen wordt.

In verbondenheid,

Mgr. dr. Gerard de Korte, bisschop van het bisdom van ‘s-Hertogenbosch en referent voor Kerk en Samenleving
René de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland
Karin van den Broeke, programmaleider Kerk in Actie

________________________________

“Er zijn vele tegenkrachten, uit eigen belang”

In zijn column op de website van zijn bisdom Den Bosch, schrijft mgr. dr. G. de Korte over de te verwachten tegenkrachten tegen de klimaatinspanningen:
“De komende decennia moet er op het terrein van de klimaatbeheersing ontzettend veel gebeuren. En de weg die moet worden bewandeld, zal niet altijd glad geasfalteerd zijn. Integendeel. Er zijn in onze wereld ook genoeg tegenkrachten die de urgentie van veranderingen relativeren, veelal uit eigenbelang. Bij weerstand komt het aan op veerkracht. Voor christelijke klimaatactivisten kan het geloof een dergelijke veerkracht geven. De vriendschap met Christus maakt een mens immers hoopvol. Een hoop die niet gemakkelijk kapot gemaakt kan worden. Anders gezegd: klimaatactivisten zullen in hun inzet kunnen volharden als zij putten uit de bron van het geloof in de Schepper. En vanuit Hem is blijvende inzet voor de aarde die ons draagt en voedt mogelijk. (…)
De komende decennia staat er veel op het spel. Als je de deskundigen mag geloven gaat het om niets minder dan de leefbaarheid op deze aarde voor de volgende generaties. Gods trouw aan deze aarde verplicht ons om serieus werk te maken van het beschermen van de wereld als ons gemeenschappelijk huis. Trouwe mensen die leven van de hoop zijn tot veel in staat.”

Foto mgr. De Korte: Bisdom Den Bosch (fotograaf Ramon Mangold)