‘Naastenliefde en rentmeesterschap zijn waarden die we nu node missen’

22 maart 2022 – Het Nederlands Dagblad tipt een nieuw boek van Marian Donner: ‘De grote weigering’. Het gaat over de economie, vooral over de vraag: “Hoe kan het dat de moderne mens zich schikt naar een systeem waarvan hij weet dat het mens, dier en aarde uitput?”

De krant tipt het boek via een interview met de schrijfster. ‘De grote weigering’ gaat over de filosoof Herbert Marcuse. De Duitse filosoof Marcuse (1898-1979) was vooral in de jaren zestig van de vorige eeuw een populaire auteur, met name in linkse kringen.  Hij werd bekend door zijn boek ‘De eendimensionale mens’ dat in 1964 verscheen.

Marian Donner ontdekte Marcuse bij toeval en herkende zich in zijn kritiek op het groeidenken in de economie.

Marian Donner: “Er is een heilig geloof in economische groei, een meedogenloze groei. Je kunt nu wel pleiten voor groene groei, dat zal de planeet een beetje helpen, maar het neemt de oorzaak van de problemen niet weg. (…) Naastenliefde en rentmeesterschap zijn waarden die we nu node missen. (…) Het hyperindividualisme maakt mensen eenzaam en werpt ze op zichzelf terug, terwijl de mens behoefte heeft aan contact en overgave.”

Donner wil dat we ons “ontworstelen aan het systeem”. “Voor mezelf geef ik dat vooral inhoud door me te richten op de ideologie achter het kapitalistische groeidenken, het almaar sneller en efficiënter willen produceren en consumeren. (…) Op tal van fronten zie je dat het systeem schuurt, piept en kraakt. Er wordt veel meer geschreven over de schadelijkheid van het kapitalistische systeem, denk aan het recente rapport van het IPCC over klimaatverandering.”

“Wat ook hoopvol stemt, is het groeiende besef dat er wel degelijk alternatieven zijn, er kunnen andere keuzes gemaakt worden. Er is een systeem mogelijk waarbij het niet alleen om aandeelhouders draait, maar waar andere waarden meetellen. Corona en de oorlog in Oekraïne laten zien hoe snel de overheid en bedrijven het roer kunnen omgooien. Dat stemt me hoopvol.”

In het interview schetst Marian Donner de alternatieven voor het kapitalisme helaas niet. Misschien in het boek?

Foto boven: Kishor Studio (Unplash)
Foto Donner: still uit video Theater Rotterdam