ACTUEEL
Koningin van de ‘verwenzorg’
25 oktober 2021 – Joke Zwanikken-Leenders (77) krijgt van ons de eretitel ‘koningin van de verwenzorg’. Ze is namelijk al jaren dag-in-dag-uit in de weer om psychiatrische patiënten, dak- en thuislozen, alleenstaanden en vele, vele anderen een bijzondere dag te bezorgen.
door Tanny van de Ven
Joke Zwanikken-Leenders: “De zorg, en zeker die voor chronische psychiatrische patiënten, is de laatste decennia steeds onbarmhartiger geworden en dan ga je op zoek naar manieren om voor hen toch iets extra’s te kunnen doen. We zijn dat ‘verwenzorg’ gaan noemen.”
En dat doet Joke al vele jaren, en haar inspanningen hebben zelfs de woordenboeken gehaald.
De Dikke van Dale: “Patiëntenzorg m.n. zorg verleend aan chronisch zieken, die niet alleen gericht is op adequate medische verzorging maar ook op verbetering van de kwaliteit van hun leven, o.m. door het schenken van persoonlijke ‘aandacht’.”
En het Algemeen Nederlands Woordenboek: “Vorm van zorg, vooral bestemd voor chronisch zieken, die niet alleen gericht is op medische handelingen, maar ook op het verbeteren van de levenskwaliteit, bijvoorbeeld door extra persoonlijke aandacht te geven, smakelijke maaltijden aan te bieden, etc..”
Verwenzorg is inmiddels niet meer uit te vlakken, mede dankzij de vele bedrijven die Joke Zwanikken-Leenders bij haar vrijwilligerswerk wist te betrekken.
‘Er zijn zoveel bedrijven die graag iets willen doen, die willen delen, maar je moet er wel zelf op af gaan. En gelukkig heb ik ook een grote groep enthousiaste vrijwilligers, die helpen bij het realiseren van al die feestelijke initiatieven die vanuit de bedrijven ontstaan.’ Joke Zwanikken-Leenders
Voorbeelden? Voorbeelden genoeg. Joke noemt met plezier de namen van de deelnemende bedrijven. “We komen al jaren met Sinterklaas, Kerst of Drie Koningen bij het Taleninstituut Regina Coeli en we gaan voor de zoveelste keer in vijf bussen met tweehonderd jongeren naar de Efteling.”
En daarmee begint de opsomming pas:
- Campina regelde een hele serie toetjes-buffetten met live muziek;
- Er vlogen tientallen cliënten die nog nooit in een vliegtuig hadden gezeten, vanaf Airport Eindhoven, in een City Hopper boven Brabant;
- Een fruitkweker uit de Betuwe deelt iedere zomer tientallen kistjes sappige kersen uit en we organiseren (allemaal vrijwilligers) al vijftien jaar een kersenfeest op Reinier van Arkel;
- Sligro deelt ieder jaar honderden Kerstcadeaus uit;
- Willeke Alberti treedt regelmatig op (ze is al meer dan vijftien jaar ambassadrice van de Verwenzorg);
- de CZ-groep geeft jaarlijks een mooi groot bedrag voor allerlei initiatieven in verzorgingshuizen en psychiatrische ziekenhuizen;
- bouwbedrijf Hazenberg verzorgt een uitje voor driehonderd mensen, inclusief reuzenrad, Bossche Bol of worstenbroodje.
“En dat is nog maar een willekeurige greep,” geeft Joke aan.
De kers op de taart
Het kersenfeest op Reinier van Arkel is niet zomaar. De psychiatrische instelling Reinier van Arkel in Vught is de thuisbasis voor de verwenzorg. En kersen hebben een bijzondere betekenis: als 16-jarige leerling-verpleegkundige zag Joke in Vught hoe karig en weinig smaakvol het eten in die tijd was. Ze besloot van thuis – haar ouders hadden een boerderij – tassen vol met kersen naar de instelling te brengen en daar uit te delen om de patiënten eens te verwennen. Dat was eigenlijk het begin van de verwenzorg. En natuurlijk kreeg de Verwenzorg de kers als symbool.
Ondertussen hebben vele instellingen verwenzorg op hun programma gezet.
“Niks zelfzorgen, vertroetel ze maar!”
Jan Bastiaanse, indertijd directeur van het Landelijk Centrum Verpleging en Verzorging (LCVV), ontwikkelde zelfs een ‘verwentheorie’, eigenlijk een tegenhanger van de ‘zelfzorgtheorie’. (“Niks zelfzorgen, vertroetel ze maar.”) Na zijn dood in 1997 heeft Joke Zwanikken-Leenders de fakkel overgenomen en de theorie concreet handen en voeten gegeven.
“Helaas zijn er altijd mensen in de knel en zal verwenzorg dus altijd nodig blijven. Maar verwenzorg maakt het leven wel mooier, zowel voor de cliënt als voor de hulpverlener.”
Joke heeft zelf 50 jaar in de zorg gewerkt. Toen ze haar 40-jarig jubileum vierde, nam ze 40 cliënten mee ‘op chique’ naar het restaurant van Kasteel Maurick. De bijzondere gasten genoten van de luxe van het restaurant en van het bijzondere eten. En Kasteel Maurick raakte erg betrokken bij de bijzondere gasten van Joke. Sindsdien ontvangt Kasteel Maurick elk jaar een andere groep mensen die daar normaal gesproken nooit zouden komen. Mét live-muziek en een heerlijk diner. Op kosten van het restaurant.
Joke Zwanikken-Leenders zoekt nog steeds naar bedrijven die iets te vieren hebben en dan stapt ze eropaf om ze te verleiden tot een eigen rol in de Verwenzorg. En dat lukt haar verbazingwekkend goed.
Zoek het goede ook in het kleine
Maar de ‘kleinere’ verwenzorg is minstens zo belangrijk. Die wordt gedragen door de vele vrijwilligers van de Verwenzorg. Vaak gaat het dan om ogenschijnlijk kleine wensen: samen een kopje koffie drinken op een terras, op bezoek bij een familielid, naar de bioscoop of het theater, samen naar de kapper. Maar voor de mensen waar de verwenzorg zich op richt, zijn het vaak heel belangrijke gebeurtenissen.
Foto: Reinier van Arkel
Meer informatie over Verwenzorg
Zie: Verwenzorg (reiniervanarkel.nl)
Lezen
Boekrecensie: verwenzorg-in-het-bijzonder-artikel.pdf (madeleinetimmermann.nl)
Reinier van Arkel, 18 april 2016
Wat een krachtig bemoedigend en hoop gevend verhaal.
Hartelijk dank voor het delen, zeker in deze tijd heel belangerijk om te lezen dat het echt kan!