‘Klimaatpessimisme vraagt juist compassie’

14 december 2021 – De Amerikaanse auteur Roy Scranton is een overtuigde klimaatpessimist. Er is volgens hem geen redden meer aan. Maar juist daarom is hij er evenzeer van overtuigd dat we ons moeten bekwamen in compassie. De Groene Amsterdammer interviewde hem.

Scranton vindt niet dat hij een fatalist is. “De zich steeds verder ontvouwende crisis waarvoor we ons op dit moment gesteld zien is niet meer onder controle te krijgen. En dat horen mensen niet graag. Vooral de mensen aan de progressieve kant van het spectrum niet, die enorm begaan zijn met het bevechten van klimaatverandering, en mijn positie verkeerd interpreteren als fatalisme, nihilisme of doemdenken.”
“We moeten een nieuw leven leren leven en onderdeel daarvan is dat we erkennen dat het leven dat we nu leven en dat mensen duizenden jaren geleefd hebben voorbij is. Punt. Er is niets wat we nog kunnen doen aan de 420 parts per million CO2 in de atmosfeer. Er is niets wat we nog kunnen doen aan het smelten van de poolkappen. Er is niets wat we nog kunnen doen aan het verdwijnen van de Amazone.”

Maar wat dan wel? Hij pleit voor het ‘leren loslaten’. “Een gevoel van afstandelijkheid gecombineerd met engagement vol compassie. Het vasthouden aan die paradox. Hoe kunnen we tot in zekere mate een afstand vinden tot de dingen, mensen en plekken in ons leven, terwijl we op hetzelfde moment totaal gecommitteerd aan ze zijn en met mededogen voor ze zorgen. Het is in zekere zin als opvoeden, omdat je niet alles goed kunt doen en niet iedere bloedende knie kunt voorkomen, maar je je wel volledig op de zorg voor hen richt.”

De Groene: “Hij noemt het met de Duitse filosoof Hans Jonas een ‘ethiek van de verantwoordelijkheid’, die inhoudt dat we een absolute verantwoordelijkheid hebben voor elkaar en voor de wereld, maar dat we die uiteindelijk nooit helemaal kunnen vervullen. Je kunt het nooit helemaal goed doen. En dat is een pijnlijk besef, maar daarom niet minder waar.”

Foto: Markus Spiske (Unsplash)