Jan Terlouw: ‘De politiek is niet flink genoeg’

7 december 2020 – “Ik neem het de politici kwalijk dat ze niet flink genoeg zijn in de aanpak van het klimaatprobleem. In Nederland niet en wereldwijd niet.”

door Cees Brinkhuizen

Maar hij verwijt de wetenschappers ook dat ze met hun kennis over het klimaatprobleem niet veel meer de barricaden op gaan.

Jan Terlouw (89) denkt overigens dat veel mensen nog steeds niet écht weten hoe groot en dringend het klimaatprobleem is. “Anders zouden ze de politici veel meer onder druk zetten omwille van de leefbaarheid van de wereld voor hun kinderen en kleinkinderen. En politici krijgen het niet voor elkaar als de mensen het niet willen. We hebben dus allemaal een taak om te zorgen dat de mensen het weten, dat het tot ze doordringt.”

Webdebat

Jan Terlouw was gisteren te gast in een drukbezochte aflevering van de webdebatten van de Beweging van Barmhartigheid. Die serie kijkt naar ‘de wereld ná corona’ en dan vooral gericht op de verkiezingen van maart 2021. Want voor velen is de coronapandemie ook een wake-upcall voor de veranderingen die nodig zijn.

Terlouw hoopt dat het zo werkt. “We handelen nu of we de baas zijn over de natuur. We zijn bezig de natuur uit te buiten. Daar moeten we mee stoppen; we horen rentmeesters te zijn.”

Kentering in publieke aandacht

Gelukkig ziet Terlouw een kentering in de publieke aandacht. “Meer dan de helft van de bevolking is zich inmiddels de problemen bewust. Logisch, want we lezen nu bijna dagelijks over grote branden, stormen, verdroging, enzovoort. Ik heb goede hoop dat als corona wereldwijd voorbij is, de klimaatproblematiek met enig vuur aangepakt zal worden.”

Maar hoe dan? “De politiek moet zich hernemen. De macht ligt nu niet bij de politiek, maar hoe langer hoe meer bij het geld. De politiek moet weer duidelijk maken dat zij uiteindelijk de baas is.”

Het kortetermijnbelang domineert

Dat kan de politiek alleen met brede steun vanuit de bevolking, en die komt, volgens Terlouw, in het huidige democratische proces onvoldoende naar voren. “Daarin regeert het kortetermijnbelang en daarin zit je met al die politieke partijen. Ik zie daarom veel in het instellen van burgerberaden. Een burgerberaad is een representatief samengestelde groep burgers die door deskundigen goed geïnformeerd wordt en op basis van die informatie een besluit neemt. Als burgers de kans krijgen over lastige onderwerpen rustig te praten en goed voorgelicht zijn, dan zie je dat ze tot heel redelijke conclusies komen – zonder de druk van verkiezingen, zonder al die politieke partijen. In Ierland en in Frankrijk zijn er heel positieve ervaringen mee opgedaan.”

Internationaler denken

Maar dan nog. “We zullen de problemen nooit oplossen als we niet internationaler gaan denken. Vroeger was een probleem meestal nationaal. Nu zijn bijna alle problemen mondiaal geworden. Dat geldt voor het corona-probleem, voor het klimaatprobleem, voor het vluchtelingenprobleem, voor de kapitaal-accumulatie. Maar de regeringen zijn grotendeels nationaal gebleven. De meeste beslissingen worden nationaal genomen over mondiale problemen.”

Barmhartigheid

De Beweging van Barmhartigheid wil dat in ‘het nieuwe normaal’ barmhartigheid een stevige rol gaat spelen.

Terlouw: “Ja, ik vind barmhartigheid een ontzettend mooi woord. En het roept een goed gevoel op. Maar ik vind wel dat het met de barmhartigheid achteruit is gegaan de laatste pakweg dertig jaar. We moeten die prachtige wereld van ons zo ongeschonden mogelijk aan onze nakomelingen overdragen. Dat heeft ook met barmhartigheid te maken en met rechtvaardigheid. Rechtvaardigheid naar hen die er nog niet zijn.”

Uitvoerig verslag (pdf)

Luister hieronder naar de complete podcast: