‘Morele leiders van de toekomst? We zien ze in de jongeren om ons heen’

24 maart 2025 – Het Handvest voor Compassie NL, onderdeel van de Beweging van Barmhartigheid, sprak met Marc Dullaert, oud Kinderombudsman, oprichter en bestuursvoorzitter van de in Amsterdam gevestigde internationale kinderrechtenorganisatie KidsRights Foundation.

Door Monica Neomagus

Dullaert ontmoette vorig jaar de Amerikaanse afgevaardigden van het internationale Charter for Compassion (waarbij het Handvest ook is aangesloten). Uit die ontmoeting is een partnerschap en contact binnen het Global Youth Network van het Charter ontstaan. Alle reden om met Marc Dullaert over het verhaal achter zijn bijzondere foundation te spreken.

‘Bij de lurven gegrepen’
In gesprek over hoe het allemaal begon  vertelt Marc dat hij lange tijd werkzaam was in het bedrijfsleven, vervolgens een periode in de omroepwereld en ook enige tijd voor Foster Parents Plan. Door dit werk raakte hij betrokken bij het lot van kinderen wereldwijd. Hij was eigenlijk van plan weer in het bedrijfsleven terug te keren toen hij, zoals hij het zelf zegt, ‘bij de lurven gegrepen werd’ tijdens het maken van een documentaire in Sierra Leone.

Na een nacht met de cameraploeg in de auto te hebben doorgebracht vanwege pech, hoorde hij in de ochtendschemer een vrouw hartverscheurend huilen. Haar zieke kind, waarmee zij onderweg was naar een vluchtelingenkamp, was zojuist overleden. Het raakte hem diep. Thuisgekomen richtte hij, samen met zijn vrouw Ingrid Ikink, in 2003 KidsRights op.

De tranen van Michail Gorbatsjov
Vanuit de toen beginnende stichting  werden op diverse plekken in de wereld projecten geïnitieerd waarin de rechten van kinderen centraal stonden. Een nieuw idee werd geboren toen hij enige tijd later op televisie een protestmars zag tegen kinderarbeid in de tapijtknoop-industrie in Pakistan. De mars bleek te zijn georganiseerd door de 11-jarige Pakistaanse Iqbal Masih.

“Die jongen zou de Nobelprijs voor de Vrede moeten krijgen”, zei hij tegen zijn vrouw, en het idee liet hem niet meer los. Een internationale Kindervredesprijs, die zou er moeten komen, voor kinderen die zich op een bijzondere wijze inzetten voor kinderrechten.

Prijswinnaar 2024: Nila Ibrahimi (17), Afghanistan

Michail Gorbatsjov, de laatste leider van de Sovjet-Unie en zelf winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 1990 voor het beëindigen van de Koude Oorlog, was in die tijd voorzitter van de jaarlijkse wereldtop van Nobelvredesprijswinnaars. Met hem sprak Marc over dit idee dat niet meteen op warme steun kon rekenen van het Nobelcomité in Oslo. Toen het gesprek ging over de belangrijke lessen die wij als volwassenen van kinderen kunnen leren, schoot Gorbatsjov vol. Kort daarvoor was zijn vrouw Raisa overleden en, zo vertelde hij: “Van mijn kleinkinderen heb ik geleerd dat het leven nog steeds de moeite waard is”.

Internationale Kindervredesprijs
Het pleit was beslecht. In 2005 werd de Internationale Kindervredesprijs, in gezelschap van Nobelprijswinnaars voor de Vrede, in Rome gelanceerd. Bisschop Tutu van Zuid-Afrika (in 1984 eveneens winnaar van deze prijs) werd in 2008 de zeer geëngageerde en gewaardeerde beschermheer en bleef dat tot aan zijn dood in 2021. Inmiddels loopt vanuit KidsRights de nominatieperiode weer en zal, dit jaar voor de 21e keer, de Kindervredesprijs aan een jongere tussen de 12 en 18 jaar uitgereikt gaan worden.

Malala Yousafzai en Greta Thunberg
Twee bekende winnaars van de Kindervredesprijs zijn Malala Yousafzai en Greta Thunberg. Vorig jaar won de 16-jarige Afghaanse Nila Ibrahimi voor haar inzet voor de rechten van meisjes en vrouwen in haar moederland met het protestlied ‘Go to school’. Het lied is door media over de gehele wereld opgepikt en verspreid via streamingplatforms, en bereikte zo miljoenen mensen.

Winnaars van de prijs ontvangen een studiebeurs en krijgen op deze manier een wereldwijd platform om hun idealen en doelen voor kinderrechten te promoten. Vanuit KidsRights wordt er, via een projectfonds van €100.000, geïnvesteerd in projecten die nauw verbonden zijn met het werkgebied van de winnaar.

‘Veertig procent van de wereldbevolking is jonger dan 24 jaar. Omdat het om hun toekomst gaat, moet juist hun stem gehoord worden. Daarvoor moeten hun rechten geëerbiedigd worden, èn moeten we ervoor zorgen dat zij in staat zijn om zelf vorm te geven aan de toekomst van de wereld, op kleine en grote schaal’. Marc Dullaert, KidsRights Foundation

Changemakers in de eeuw van de jongeren
‘Kinderen zijn changemakers’ is het credo van KidsRights. Marc beschrijft hoe de 21e eeuw zijns inziens ‘de eeuw van de jongeren’ is geworden. Waar in de 19e eeuw vrouwenrechten en de stem van vrouwen hoog op de sociale agenda kwam, en in de 20e eeuw de Civil Rights Movement (met Martin Luther King) die tegen rassenscheiding en voor gelijke burgerrechten streed, is nu de eeuw aangebroken waarin het grote belang van de stem van jongeren tot ons doordringt. Veertig procent van de wereldbevolking is jonger dan 24 jaar. Omdat het om hun toekomst gaat, moet juist hun stem gehoord worden. “Daarvoor moeten hun rechten geëerbiedigd worden, èn moeten we ervoor zorgen dat zij in staat zijn om zelf vorm te geven aan de toekomst van de wereld, op kleine en grote schaal”, aldus Marc.

Drie speerpunten
Naast de activiteiten rondom de Kindervredesprijs, organiseert de foundation, samen met de Erasmus Universiteit, de KidsRights Index. Dit is een unieke wereldwijde ranglijst die jaarlijks meet in hoeverre de rechten van kinderen worden gerespecteerd in 193 landen en hoe deze landen zich inzetten voor het verbeteren van de rechten van kinderen.

Als derde speerpunt kent de organisatie de State of Youth; de eerste digitale jeugdstaat die jongeren wereldwijd verbindt en ze een platform biedt.
In Nederland en internationaal (in 61 landen) worden jongeren uitgenodigd om hun eigen afdeling (chapter) op te zetten en samen te werken rond vraagstukken in hun dorp, stad of land die hen raken. Ze komen lokaal in actie met projecten en maken ook hun mening kenbaar via panels. Deze chapters zijn voor kinderen en worden geleid door kinderen.
In Nederland werd onlangs via State of Youth NL middels een nationaal geïnitieerd panel, het gebrek aan betaalbare en beschikbare huisvesting voor jongeren hoog op de publieke agenda gezet.

“Morele leiders van de toekomst? We zien ze in de jongeren om ons heen.”
Het gesprek komt op de staat van de wereld in de huidige tijd. Er is voldoende reden voor somberheid, maar óók voor optimisme. “Wij zien dagelijks jonge mensen die zich grote zorgen maken over de problemen die er zijn. Zij voelen zich nauw betrokken bij wat er gaande is. Tegelijkertijd moeten we vaststellen dat er op het wereldtoneel momenteel niet of nauwelijks morele leiders zijn aan wie zij zich kunnen optrekken. Dat stelt hen teleur. Maar ze gaan niet zitten wachten en kiezen ervoor om zelf actief te worden. In die zin zien wij de morele leiders van de toekomst opstaan.”

‘All these little bits of good, will overwhelm the world’, Desmond Tutu

Of het nu gaat om klimaatvragen, cyberpesten, vluchtelingenkinderen, verbeteringen in het onderwijs, duurzame vrede, hulp bij trauma’s in conflictgebieden, de situatie van weeskinderen; de jongeren die KidsRights ontmoet bedenken wat er zou moeten gebeuren en gaan aan de slag.
“Er is nog een andere belangrijke reden waarom we dit moeten koesteren en ondersteunen”, vervolgt Marc. “Het gaat tegenwoordig vaak over de psychische gezondheid van jongeren en dat daar het nodige mis is. Dat kan uiteraard diverse complexe oorzaken hebben. Tegelijkertijd durf ik te stellen dat jongeren die met elkaar actief worden rond bepaalde maatschappelijke vraagstukken en zó de regie over hun eigen leven (her)nemen, daar zelf ook wel bij varen. De gemeenschapszin en het gevoel van zingeving dat zo ontstaat bieden sterke tegenkrachten aan doelloosheid, eenzaamheid en depressie. Zo snijdt het mes aan vele kanten. Jongeren kunnen samen positieve verandering van onderop organiseren.”
“All these little bits of good, will overwhelm the world”, zei ooit beschermheer Desmond Tutu.

Kindervredesprijs
De International Children’s Peace Prize is uitgegroeid tot de belangrijkste jeugdprijs en bereikte in 2024, bij het 20^ste jubileum, 3,8 miljard mensen wereldwijd.

Changemakers
Ter gelegenheid van het 20e jubileum werd het boek: CHANGEMAKERS-20 stories that changed the world uitgegeven. De inspirerende verhalen van de 20 Kindervredesprijswinnaars staan hierin beschreven. Het idee is om nog meer jongeren te inspireren om ‘changemaker’ te worden.
Het boek is te koop in de boekhandel.

Daarnaast startte KidsRights de actie ‘Get your copy for free if you are under 25’.
Binnen vier weken tijd werden 1 miljoen exemplaren door jongeren uit de gehele wereld gedownload. De VN gaat het boek digitaal verspreiden. Zie: Online Changemakers book – KidsRights Foundation

Foto’s: @KidsRights Foundation, foto Marc Dullaert @Pim Ras