INTERVIEW MET BESTUURSLID GERTHE LAMERS
Gerthe Lamers: ‘Met geduld rustig blijven zaaien’
12 april 2024 – Gerthe Lamers (Vriezenveen, 1954) is een duizendpoot, die zingeving en cultuur als rode draad verweven heeft in haar leven. In 2009 stond zij aan de wieg van het Handvest van Compassie. In haar sfeervolle huis in Lochem serveert Gerthe koffie met koek. Ze vertelt over een folk evenement dat ze binnenkort organiseert en over een begenadigd saxofoniste die ze misschien gaat benaderen voor de meditatieve avonden die zij in de Gudulakerk in Lochem organiseert.
door Ceciel Funnekotter
Als kind uit een vrijzinnig-hervormd gezin zoekt Gerthe al van jongs af aan naar de spirituele laag van het bestaan. “Ik herinner me dat ik als puber van 14 jaar tijdens een kerkdienst al dacht: ‘Nu geeft deze dominee zíjn uitleg over dit Bijbelverhaal, als zijnde de waarheid, maar de volgende keer kan iemand weer iets heel anders beweren.’ En ze mijmerde weleens wat een zegen het zou zijn als we gewoon de stilte eens zouden horen. “In de kerk vond ik destijds niet het antwoord op mijn religieuze vragen en verlangens.“
Antroposofie
Dat veranderde toen ze als jonge 20-jarige vrouw, via een vriend, kennismaakte met de antroposofie. Geïntrigeerd las ik de boeken van de grondlegger van de antroposofie, Rudolf Steiner,” vertelt Gerthe. “Toen ik als Pabo-student een schooltype mocht kiezen om stage te lopen, heb ik me dan ook aangemeld bij de Geert Groote school in Amsterdam, die gebaseerd is op de pedagogische inzichten die voortkomen uit de antroposofie. Het was een verademing voor mij, want het geestdodend onderwijs waarmee ik als student had kennisgemaakt was niet het voorland waarin ik wilde werken.”
Transformerende ervaring
“De kennismaking met het Vrije School onderwijs is voor mij een totaal transformerende ervaring geweest. Alleen al de schoonheid van de lerarenkamer met mooi vormgegeven meubelen, afgestemde kleuren en verlichting, en her en der kristallen op de tafel waren een openbaring voor mij. Schoonheid en smaak, het contrast kon niet groter zijn met de scholen, waarmee ik eerder kennis had gemaakt.”
Als introductie schetste de docente van de school die haar ontving, in korte tijd het antroposofisch mensbeeld, de geesteswereld en daaraan gekoppeld het wereldbeeld als een kosmisch schilderij, weet Gerthe nog goed. “Van daaruit werkten zij. Mijn wereld stond op zijn kop! De antroposofie heeft ook een visie op Christus, en dat viel samen met het Christusbeeld dat ikzelf al had.”
Basisonderwijs en filosofie
In 1976 maakte Gerthe de Pedagogische academie af in Groningen en ging vervolgens filosofie studeren aan de Rijks Universiteit Groningen. Na het behalen van haar kandidaatsexamen trok zij vervolgens met haar vriend naar de Achterhoek. Daar werkte ze onder andere aan een taalproject in het basisonderwijs op de Vrije school in Zutphen. Daarnaast studeerde ze een aantal jaren HB0- theologie aan Saxion Hogeschool in Enschede. Haar honger om haar kennis te verbreden was aangewakkerd.
Midden in het leven
In de jaren 90, inmiddels moeder van een levendig gezin van drie, ondersteunde Lamers haar man in de huisartspraktijk. Daarnaast stortte ze zich op tuinieren, onder andere in de tuin van de basisschool van haar kinderen, en stelde ze hun huis open voor tal van concerten en lezingen.
Religiestudies
“Omdat ik mezelf ooit beloofd had om mijn universitaire studie af te maken, ben ik in 2007 begonnen aan Religiestudies aan de Universiteit van Amsterdam. Ik kreeg les van hoogleraar Christiane Berkvens; via haar maakte ik kennis met het Charter for Compassion.” De Britse auteur Karen Armstrong startte deze beweging ooit in 2008 met een Ted Talk.
Charter for Compassion
Deze beweging wil compassie terugbrengen in het hart van onze samenleving en als centraal uitgangspunt van onze morele en religieuze tradities. Het charter is opgesteld door vertegenwoordigers, religieuze leiders en wetenschappers, uit alle grote wereldreligies.
Op 12 november 2009 werd het Charter for Compassion gelanceerd in meer dan 30 steden ter wereld. In Amsterdam gebeurde dat in de Mozes- en Aaronkerk door rabbijn Awraham Soetendorp en ik was daar getuige van. Voor de Nederlandse vertaling van het handvest klik hier.
‘Het is een kwestie van de lange adem en met geduld rustig blijven zaaien. Ik blijf geloven dat er altijd een wind van Barmhartigheid door de wereld blijft waaien. Zo dat mensen Zien, Bewogen worden en daadwerkelijk in Beweging komen.’ Gerthe Lamers, bestuurslid Beweging van Barmhartigheid
“De kennismaking met dit gedachtengoed heeft bij mij een omwenteling teweeg gebracht. Ik voelde de urgentie dat dit is waar ik voor wil gaan staan. Als nieuw zaad in de wereld weer het aloude adagium brengen: behandel de ander zoals jezelf behandeld wil worden, ongeacht afkomst religie of ras.”
Het Handvest voor Compassie
In 2009 was Lamers webredacteur van Zinweb, een platform voor zingeving en spiritualiteit, ontstaan vanuit de vrijzinnige geloofsgemeenschappen. Daardoor had ze een breed netwerk opgebouwd. “Ik sloot me aan bij de Nederlandse tak van Het Handvest voor Compassie, die o.a. de Compassieprijs organiseerde. In 2016 richtten we de Stichting Handvest voor Compassie NL op. Vanaf het begin heb ik me ingezet voor deze prijs. Van 2011 tot 2019 hebben diverse personen of organisaties de Compassieprijs ontvangen, op gebieden als compassie en cultuur, economie, sport, kinderrechten en milieu. “Het organiseren ervan is geen sinecure, maar ik vind het een belangrijke prijs om het woord en het begrip compassie in Nederland zichtbaar te maken.”
Compassionate cities
“Naast de Compassieprijs moedigden we gemeenten aan om de kernwaarden van compassie te ondersteunen en in het beleid op te nemen. Zo ontstonden er ‘Compassionate Cities’ in onder andere Rotterdam, Leiden, Apeldoorn, Nijmegen, Zoetermeer en Groningen.”
Nieuwe thuisbasis in Vught
Rond 2021 bleek het moeilijk te zijn om het stichtingsbestuur van het Handvest voor Compassie NL op goede sterkte te houden. Ook de fysieke locatie, het Mozeshuis in Amsterdam, was niet meer beschikbaar. Samen met haar collega-bestuursleden ging Gerthe op zoek naar een geschikte partner om de beweging van het Handvest voor Compassie NL mee samen te laten gaan.
“Uiteindelijk bleek de Beweging van Barmhartigheid een goede nieuwe thuisbasis om de Compassiebeweging onderdak te bieden. Een fysieke locatie in Vught en de eeuwenlange ervaring van de fraters van Tilburg en van de Beweging van Barmhartigheid zijn een stevig fundament,” geeft Gerthe aan. “En de organisatie van het Handvest van Compassie NL met het brede nationale en internationale netwerk – inclusief de Compassieprijs en een mooi Comité van Aanbeveling – was ook welkom voor de beweging. Zo kunnen we elkaar versterken om de wereld barmhartiger of compassievoller te maken.
Over woorden en daden
Compassie vraagt, wil het niet bij mooie woorden blijven, om inspanning en uithoudingsvermogen. Gerthe verhaalt over een Oost-Europees muzikantenstel dat werk en onderdak nodig had. Zij en haar man hadden in hun ruime huis kamers over, de kinderen waren inmiddels uitgevlogen.
‘Je moet ook compassievol naar jezelf blijven en kijken wat je aankunt’
“Het stel kwam 4 jaar lang twee keer per jaar voor 3 maanden naar Nederland om concerten te geven. Gedurende zo’n periode zorgde ik voor een speellijst van circa 30 concerten. Naast veel muzikaal vertier en gezelligheid brachten ze ook forse problemen mee in huis, van financiële en psychische aard. Ik ben er ruim mee over mijn grens gegaan,” geeft Gerthe aan. “En toch heb ik er geen spijt van. Compassievol handelen brengt soms ook risico’s met zich mee. Ik heb er veel van geleerd, al ben ik er wel wat voorzichtiger door geworden. Je moet ook compassievol naar jezelf blijven en kijken wat je aankunt.”
Barmhartigheid of Compassie?
“De begrippen compassie en barmhartigheid worden vaak door elkaar gebruikt, maar ze komen uit twee verschillende taalvelden. Barmhartigheid heeft voor velen een religieuze connotatie. Je vindt het woord terug in het Christendom, het Jodendom en de Islam. Compassie heeft een meer algemenere connotatie,” geeft Gerthe aan. “Voor mij blijft het een uitdaging: compassievol in de wereld staan als tegengif tegen de verharding en het egoïsme. Waar vind je de verbinding met de ander, hoe kun je de diepere laag terugvinden waarin we erkennen dat we allemaal Mens zijn? Karen Armstrong zegt het zo mooi: ‘Compassion is not an option, it is the urge to survive’. Daar herken ik me in.”
Uitdagingen
Ook na 25 jaren liggen er voor de Beweging van Barmhartigheid nog mooie uitdagingen, aldus Gerthe. “Zo streven we ernaar om bekender te worden in heel Nederland en gaan we als bestuur de internationale contacten verder aanhalen. Ik verheug me in het samen uitwerken van plannen, nu met meer en nieuwe mensen in het bestuur, waardoor de slagkracht groter wordt. En wat zou het fijn zijn als zo veel mogelijk mensen, die zich herkennen in het werk van de Beweging van Barmhartigheid en het Charter for Compassion, dat laten weten door het Charter te ondertekenen. Daarmee vergroten we de impact van de beweging. Dat kan via deze link.
Lange adem
Het is een kwestie van de lange adem en met geduld rustig blijven zaaien. Ik blijf geloven dat er altijd een wind van Barmhartigheid door de wereld blijft waaien. Zo dat mensen Zien, Bewogen worden en daadwerkelijk in Beweging komen.”
En dat is geen holle slogan, maar de dagelijkse realiteit voor Gerthe. En zo zaait zij rustig verder, tot de tuin nog verder tot bloei komt.
De Beweging van Barmhartigheid bestaat 25 jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum laten we diverse betrokkenen aan het woord over de thema’s die de afgelopen jaren een rol speelden.
Na Lenny Kuhr, Marius Buiting, Johan Willemse, zr. Mariëtte Kinker en Henk-Jan Hoefman is het woord nu aan Gerthe Lamers.
Over Gerthe Lamers
Gerthe Lamers is bestuurslid van de Beweging van Barmhartigheid. Zij stond in 2009 aan de wieg van het Handvest voor compassie.
Zij is de drijvende kracht achter de Compassieprijs, die jaarlijks wordt uitgereikt aan personen die compassie op een bijzondere manier in praktijk brengen.
Lamers komt uit het onderwijs en studeerde daarnaast filosofie, theologie en religiestudies. Zij organiseert concerten in de Gudulakerk in Lochem.
Meer informatie
- Handvest voor compassie – Barmhartigheid
- Compassieprijs
- Charter for Compassion
- Meditatieconcerten in de Gudulakerk in Lochem
Noa-Lemans
Caren-van-Herwaarden-2024
Wat een prachtig interview met Gerthe Lamers. Haar hele wezen ademt compassie. Haar niet aflatende talent om verbinding te leggen, raakt veel mensen en heeft vele belangrijke initiatieven in het leven geroepen. In Liefde een diepe buiging en grote dank.