HERDENKINGSJAAR
150 jaar Slavernijverleden
22 juni 2023 – Het slavernijverleden is een zeer pijnlijk, belangrijk en tot voor kort onderbelicht onderdeel van onze gedeelde geschiedenis. Vanaf 1 juli 2023 wordt hier in het hele Koninkrijk extra aandacht aan besteed tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.
Slavernij 150 jaar geleden afgeschaft
Op 1 juli 1863 werd de slavernij bij wet afgeschaft in Suriname en de Caraïbische eilanden. Toen nog koloniën van het Nederlands Koninkrijk. Een groot deel van de tot slaaf gemaakten moest hierna nog 10 jaar lang op de plantages werken. Dit gebeurde onder staatstoezicht en was om de “schade van deze maatregel” te beperken voor de plantagehouders. Daarom stopte de slavernij voor velen in het toenmalige Koninkrijk pas echt in 1873. Op 1 juli 2023 is dat 150 jaar geleden.
Vanaf 1858 tot lang na 1873 werden ook mensen uit Azië onderworpen aan zware arbeid in Suriname onder het Nederlandse koloniale bewind.
Tijdens het Herdenkingsjaar staan we stil bij deze pijnlijke geschiedenis. En bij hoe deze geschiedenis vandaag de dag nog een rol speelt in het leven van mensen.
Geschiedenis slavernijverleden
Ruim 300 jaar lang werden volwassenen en kinderen uit delen van Afrika ontvoerd. Vaak ook door Nederlandse slavenhandelaren. Onder mensonterende omstandigheden werden zij verscheept naar de voormalige Nederlandse koloniën. Bijvoorbeeld Suriname en de Caraïbische eilanden Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten. Zij werden daar gedwongen tot slavenarbeid op plantages om producten zoals suiker en koffie te verbouwen.
Ook werden de oorspronkelijke bewoners van de verschillende Nederlandse koloniën niet ontzien. In Azië werden tot slaaf gemaakten verhandeld naar gebieden die onder het bestuur van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) stonden. Generaties lang werden mensen geboren in slavernij. En levenslang gedwongen tot slavenarbeid op Nederlandse plantages. Door de slavernij heeft Nederland zich kunnen ontwikkelen tot economische wereldmacht.
Invloed slavernijverleden op maatschappij
Veel te lang heeft het slavernijverleden geen of weinig aandacht gekregen. Het is belangrijk om onze geschiedenis te kennen. En om de pijn, de strijd en de verregaande gevolgen te herdenken. Niet alleen om te weten wat er is gebeurd en te erkennen dat dit nooit meer mag gebeuren. Maar ook omdat het slavernijverleden nog steeds invloed heeft op de maatschappij zoals we die nu kennen. Denk aan kansenongelijkheid, discriminatie en racisme. Dit kan leiden tot ongelijke behandeling in bijvoorbeeld het onderwijs, werk en het rechtssysteem.
Ongelijke verdeling van geld door slavernijverleden
Rijkdom verdiend met slavenhandel is doorgegeven aan volgende generaties. Maar voormalige slaven en hun nakomelingen hadden weinig of niets om mee te beginnen. Hierdoor is er nog steeds een ongelijke verdeling van geld en kansen tussen verschillende groepen mensen.
Cultuur onderdrukt door slavernijverleden
Tijdens de slavernij werden veel onderdelen van de cultuur onderdrukt. En families werden uit elkaar gehaald, doordat ze werden verkocht aan verschillende slavenhandelaren. Hierdoor zijn er bepaalde culturele elementen verloren gegaan, zoals taal, religie, kunst en ambachten. En soms was het moeilijk voor mensen om een sterke culturele identiteit te ontwikkelen. Het slavernijsysteem heeft ook invloed gehad op de politieke en machtsverhoudingen in verschillende landen. Dit kan leiden tot instabiliteit en spanningen. Vooral in voormalige koloniale landen waar etnische en raciale verdeeldheid een rol spelen.
Het is belangrijk dat we dit weten en erkennen. Om met elkaar vanuit een gedeelde geschiedenis een gezamenlijke toekomst te vormen.
Excuses slavernijverleden
Op 19 december 2022 heeft de Nederlandse minister-president Mark Rutte postuum excuses aangeboden. Tijdens een toespraak bood hij zijn verontschuldigingen aan voor het gedrag van de Nederlandse regering in het verleden. Dit deed hij aan alle mensen die als slaven zijn behandeld en geleden hebben. En aan hun kinderen, kleinkinderen en alle nazaten tot vandaag de dag.
“Wij, levend in het hier en nu, kunnen slavernij alleen in de allerduidelijkste bewoordingen erkennen en veroordelen als misdaad tegen de menselijkheid. Als een misdadig systeem, dat wereldwijd onnoemelijk veel mensen onnoemelijk veel en groot leed heeft gebracht, en dat doorwerkt in de levens van mensen hier en nu.” Toespraak Minister-president Mark Rutte
Na de toespraak zijn leden van het kabinet naar Suriname en naar de eilanden Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba gereisd. Daar spraken zij met betrokken organisaties en autoriteiten wat deze excuses ter plaatse betekenen.
Opening Herdenkingsjaar
Op zaterdag 1 juli 2023 is de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden. De herdenking vindt plaats bij het Monument van het Nederlands Slavernijverleden en Erfenis in het Oosterpark in Amsterdam. Het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee) organiseert de opening van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.
Via de NOS is de herdenking live via NPO 1, Radio 1 en NOS.nl te volgen. Op 1 juli 2023 vindt ook het Keti Koti Festival plaats. Het festival vindt dit jaar plaats op het Museumplein in Amsterdam.
Bron: www.rijksoverheid.nl
Foto bovenaan: Erwin de Vries, Nationaal Monument Slavernijverleden, 2002. Arthena – Eigen werk, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Illustratie: Naomi King, vormgever: Yessica Deira
Herdenkingen, vieringen en andere initiatieven
Tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden vinden er door het hele land activiteiten plaats. Aandacht geven aan en bewust worden van ons slavernijverleden staat centraal. O.a. op de website van het NiNsee staat een agenda met activiteiten.
Op zaterdag 1 juli 2023 is de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden. De herdenking vindt plaats bij het Monument van het Nederlands Slavernijverleden en Erfenis in het Oosterpark in Amsterdam. Het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee) organiseert de opening van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.
Via de NOS is de herdenking live via NPO 1, Radio 1 en NOS.nl te volgen.
Op 1 juli 2023 vindt ook het Keti Koti Festival plaats, op het Museumplein in Amsterdam.
© Airam Dato-on (Pexels)
David Lusvardi Unsplash
Ik kan het zeer waarderen dat jullie hier aandacht aan besteden.
Er is nog heel wat in te halen en te helen.