9 september 2017 – Kees Klomp is bedrijfsadviseur en boeddhist. Hij pleit voor een humane economie.

door Henk-Jan Hoefman en Willie Gardien

Als Kees Klomp vol vuur vertelt over een ‘barmhartige economie’ dan komen de activist en de boeddhist in hem boven. Mensen die hem een dromer vinden kunnen rekenen op een pittig verweer: “De uithollende werking van ons huidige economische systeem is volstrekt abnormaal. De barmhartige economie is het nieuwe normaal. Alleen organisaties die streven naar een gezonde balans tussen maatschappelijke dienstbaarheid en financieel rendement zullen overleven. Dat zal onze aarde moeten redden. De tijd van mooie praatjes is voorbij.”

In zijn jeugdjaren werd Kees al gegrepen door de misstanden in de wereld. De tv-beelden van de hongersnood in Ethiopië raakten hem diep. “Ik kreeg letterlijk een brok in mijn keel en kon geen hap eten naar binnen krijgen.” Zijn directe omgeving reageerde met dooddoeners, zoals ‘je kunt toch niets doen’ en ‘jij leeft hier en zij daar.’ Behalve zijn opa, die vond het juist goed dat Kees door zijn geraaktheid zijn eetlust verloor. “Mijn opa was een havenarbeider en een niet-dogmatische hardcore communist. Hij was de meest barmhartige mens die ik ooit heb meegemaakt. Samen maakten we soep die we langs de deur verkochten. De opbrengst was voor de hongersnoodactie. Mijn opa kuste de activist in mij wakker.”

Liefde in plaats van haat
Er volgen nog enkele indringende levenslessen. Kees ging politicologie studeren en kwam in de anarchistische punkbeweging terecht. “Dergelijke bewegingen zetten zich weliswaar af tegen ongelijkheid en vervloekten onrechtvaardige structuren, maar zij deden dat vanuit haat. Dat zorgde voor veel negativiteit. Dat had ik toen niet in de gaten, totdat ik in Thailand een tempel bezocht. Ik liep de binnenplaats van de tempel op en zag een prachtig Boeddhabeeld. Ik werd overvallen door een sterk fysieke ervaring, voelde warmte om mijn hart en ervoer een alles omhullende lieflijkheid.” Hij hoorde een innerlijke stem die hem aanmoedigde een boek te kopen. Thuisgekomen kocht hij het boek ‘Het hart van Boeddha’s leer’ van Thich Nhat Hanh, de Vietnamese vredesmonnik. “Toen leerde ik over liefde in plaats van haat.”

Toch kon Kees Klomp de verleidingen van een succesvolle carrière in het bedrijfsleven niet weerstaan. Na zijn studie werkte hij twaalf jaar bij verschillende reclamebureaus. “In de avond was ik de devote boeddhist en overdag speelde ik als commerciële jongen het spel om de knikkers. Ook ik was een gevangene van het heersende economische systeem.” De wake up call kwam in 2004 toen hij een belangrijke presentatie moest geven over een product waar hij niet in geloofde. Ten overstaan van een grote zaal vol mensen raakte hij zijn stem kwijt en kreeg geen woord meer over zijn lippen. “Ik had mezelf opgeblazen door een groeiende disbalans tussen mijn intentie en ambitie. Het was duidelijk: dit podium moest ik verlaten.”

“We hebben nog lang geen economie die rechtvaardig en barmhartig is, maar de modderige sloot is nodig om de lotus te laten bloeien.”

Geld versus geluk
De dagen daarna was hij een wrak, hij nam ontslag en de huisarts constateerde een zware burn-out. Tegelijkertijd ontstonden in deze periode zijn ideeën over de barmhartige economie. Na drie weken richtte hij zijn bedrijfje Karmanomics op met als doel te werken aan een economisch model dat oog heeft voor het welzijn van mens, dier en aarde. “Het gaat om geld versus geluk. De gedachte was dat een groeiende welvaart ons gelukkiger zou maken. Het tegendeel is bewezen. Zolang onze daden gedreven zijn door geld, komen waar geluk en een barmhartige samenleving niet tot bloei.”

In de barmhartige economie staan drie principes centraal. “Het eerste principe vertelt ons dat maatschappelijk rendement vóór de financiële winst gaat. Winstmaximalisatie is abnormaal. Winstminimalisatie het nieuwe normaal. Je hoeft immers niet meer te verdienen dan je nodig hebt. Het tweede principe laat zien dat compassie, empathie en mededogen doorslaggevende waarden in de bedrijfsvoering moeten zijn. Het is niet normaal om alleen aan je eigen belang te denken. Het nieuwe normaal is dat je als ondernemer oprecht onderzoekt waar de ander mee zit en met een oplossing komt die iedereen dient. Het derde principe is dat je als ondernemer een zo groot mogelijke impact wilt hebben. Slordig met je inspiratie en je talenten omspringen hoort niet. Het nieuwe normaal: slim en strategisch met je idealen omgaan, zodat de impact van je goede daden zo groot mogelijk is.”

Wat Kees betreft hoeven we niet pessimistisch te zijn over de toekomst. “We hebben nog lang geen economie die rechtvaardig en barmhartig is, maar de modderige sloot is nodig om de lotus te laten bloeien. Dat besef kan ons inspireren om met bevlogenheid door te blijven werken aan ons ideaal.”

[1] Zes hiervan komen voor in het evangelie Mattheüs 25 en de doden begraven komt uit bijbelboek Tobith.

[2] Johannes 10,10.

[3] Uit de brochure van de Beweging van Barmhartigheid.

[4] Zie ook Bram Rutgers van der Loeff (red.), Compassie: ondernemers over mededogen, Meinema VNO-NCW, 2004.