Dirk de Wachter: ‘We moeten investeren in medemenselijkheid’

31 december 2021 – De Vlaamse psychiater Dirk de Wachter stelt dat de mens om te leven betekenis nodig heeft. Maar het belangrijkste kenmerk van deze tijd is volgens hem juist zinloosheid, ledigheid, doelloosheid. Hij pleit voor een investering in medemenselijkheid.

De Wachter zei dit in een interview dat Human al drie jaar geleden met hem maakte. We stuitten er toevallig op. We halen het hier naar voren, omdat het geen spat aan actualiteit heeft ingeboet.
De Wachter: “‘Het belangrijkste kenmerk van deze tijd lijkt me zinloosheid, ledigheid, doelloosheid. Misschien zijn die zaken wel van alle tijden, maar onze tijd kenmerkt zich sterk door secularisering, die heel snel is gegaan. In één generatie tijd − ik ben daar zelf het product van − is een kerkelijke, verzuilde samenleving weggespoeld en zijn we naar een soort vrijheid gegaan die geen houvast kan bieden. Daar wil ik vraagtekens bij plaatsen. Ik wil absoluut niet zeggen dat we terug moeten naar vroeger. Dat kan ook helemaal niet, de tijd keert zich niet. Maar hoe kunnen we toch die betekenis terugbrengen? Hoe kunnen we zingeving en betekenis een plek geven in een geseculariseerde samenleving?”

Zoeken naar de zin
“Ik denk dat een jonge generatie zal moeten zoeken naar zin en betekenis in nieuwe structuren, op nieuwe manieren. Dat gaat niet in twintig jaar lukken, maar ik denk dat zin en betekenis fundamenteel zijn voor het menselijk bestaan. (…) Ik zie dat de mens zoekend is, ik zie dat ook in mijn praktijk, de mens zoekt naar zin en betekenis. Hoe weet ik nog niet, maar ze moeten worden ingevuld. Om te leven hebben we betekenis nodig.”
“Moeten we niet een beetje minderen, kunnen we niet een deel van ons budget besteden aan medemenselijkheid?”

‘Word gelukkig door een ander ter helpen’
Alsof het is om de actualiteit van het Human-interview te onderstrepen, komt Volzin vandaag met een interview met De Wachter: “We moeten barmhartig met elkaar omgaan, in de zorg, maar ook daarbuiten. Juist dan kom je het goede leven op het spoor.”
Hij hekelt in het Volzin-interview het doorgeschoten zoeken naar ‘maakbaar’ geluk. “De westerse wereld, en Nederland is daar wel een exponent van, is zelfgenoegzaam: kijk eens naar mijn welvaart, zie mij fantastisch zijn, en ik heb het allemaal zélf gedaan. Kinderen opvoeden tot individueel, autonoom succes, dat lijkt het belangrijkste doel van het leven. Ik denk dat het goede leven zeker heeft te maken met een bepaalde mate van zelfstandigheid, maar, veel belangrijker, met zorg voor elkaar. Om de Frans-joodse filosoof Levinas te citeren: in de blik van de zorgvragende ander, verschijnt de goddelijkheid.” “Iets voor iemand kunnen betekenen is het goede leven.”
Op de vraag of we weer in God moeten gaan geloven, zegt Dirk de Wachter: “Niet per se, maar wel weer in de goddelijkheid, dat wil zeggen barmhartigheid. Laten we die essentie van tweeduizend jaar christelijke traditie blijven koesteren. En dat bij alle kritiek die je op de kerk kunt hebben: de hiërarchie, het kindermisbruik, en ga zo maar door. De parabel van de verloren zoon gaat over die barmhartigheid.’

‘Barmhartigheid ís de zin van het bestaan’
In de mini-podcast van onze site (Vitamine B) benadrukte hij eerder dit jaar ook dat de zin van het bestaan in barmhartigheid te vinden is. Sterker nog: “Barmhartigheid ís de zin van het bestaan. Het beantwoorden van de zorgvraag van de ander geeft mij betekenis.”