Dementie is géén detentie

16 maart 2023 – Hoe zou jij het vinden om op een gesloten afdeling te wonen? Grofweg 98% van de bezoekers in de zaal zag dit niet zitten. Maar waarom niet? Het is toch een fijn gevoel om in een kleine samenleving te wonen waar veiligheid en controle voorop staan? Afgelopen week bezocht ik de voorstelling VerpleegThuis van Teun Toebes. 

Door: Melle Kosterman

Teun is 23 jaar en woont in een verpleegtehuis, samen met zijn huisgenoten die allemaal een vorm van dementie hebben. Hij legt uit hoe dat eraan toegaat, hoe schrijnend het kan zijn maar ook hoe er bijzondere vriendschappen ontstaan.Mensen zoals jij en ik.

1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. 1 op de 5. Schrikbarend hoog. Dat betekent dat we allemaal iemand kennen die deze ziekte onder de leden heeft/krijgt. Stoppen we dit familielid, vriend(in) of partner dan maar achter gesloten deuren? Achter die afsloten deur die bedekt is met een folie met een boekenkastprint, dat vol staat met nepplanten en waar vloerkleden levensgevaarlijk zijn, wonen mensen. Mensen zoals jij en ik. Gewoon mensen. Maar omdat ze de diagnose dementie hebben gekregen, zonderen we ze af van de samenleving.

Geluksmomenten

Teun legt aan de hand van diverse scenario’s uit wat er zoal achter die deuren gebeurt. Ondersteund met verschillende filmpjes uit het verzorgingstehuis krijg je een bijzonder kijkje achter die gesloten deur. Een fijn gesprek, samen eten, een wandeling, lachen, muziek. Je ziet de huisgenoten van Teun genieten. “Maar deze mensen vergeten alles toch meteen?” Ouch… Pijnlijk… Voor mensen met dementie zijn dát soort momenten op dát moment geluksmomenten. Ze kunnen het misschien niet meer uiten, maar deze mensen blijven altijd gevoel hebben.

Maak een thuis van het tehuis

Als je het mij vraagt, is dit een voorstelling die iedereen aangaat, van zorgverleners in een verzorgingstehuis tot mensen die helemaal niets met zorg hebben. De show is geen verwijt richting zorgpersoneel, in tegendeel zelfs. Zij kunnen juist iets betekenen voor deze mensen. Zoals Teun zelf zegt: “Maak een thuis van het tehuis”:

• Hang een discobal op
• Plaats een echte plant
• Zorg dat mensen zich thuis en op hun gemak voelen.
• Maak een dansje

Die veiligheid en controle mogen meer plaatsmaken voor geluk en saamhorigheid.

Laagdrempelige interactie

Tijdens de voorstelling stelt Teun vragen aan het publiek. Een hand omhoog of omlaag is voldoende. Soms gaat hij rond met een kubus met ingebouwde microfoon waarbij je heel kort een antwoord kunt geven. Niet geforceerd of vervelend. Geen antwoord is fout.

Duidelijke boodschap die iedereen aangaat

Teun ging van stagiair verpleegkundige naar bewoner. Dat gaf hem een andere rol. Andere inzichten. Van schrijdende situaties tot pure momenten. De jonge krullenbol met zijn vrolijke kleren heeft een duidelijke boodschap: behandel mensen met dementie gewoon als mensen. Ik ben blij dat ik deze voorstelling gezien heb. En verlaat de zaal met een rugzak vol gespreksstof.

(Foto: PR Teun Toebes)