NOMINATIE COMPASSIEPRIJS 2024: PROJECT MUSEUM OF HUMANITY
‘Ik zie jou!’
4 september 2024 – Met het project Ik zie jou!, past Museum of Humanity het principe ‘onbekend maakt onbemind’ andersom toe. De initiatiefnemers brachten dertig bewoners van het azc in Zaandam samen met dertig inwoners uit de gemeente. Het resultaat? Een opvallende buiten-expositie op het drukste plein van Zaandam, waar vooroordelen plaatsmaken voor echte ontmoetingen en waardigheid.
Mensen zijn prachtig! Daar zijn de mensen van het ‘Museum of Humanity’ heilig van overtuigd. Om dat te ontdekken, moet je soms wel je best doen. Focus, luister, en geef jezelf de tijd. Juist rondom het gevoelige thema asiel en migratie is er een wereld te winnen, want vaak praten we meer óver elkaar dan mét elkaar.
De missie van Stichting Museum of Humanity is om de wereld te laten zien en voelen dat iedereen in essentie een meesterwerk is. De stichting doet dat door beelden en verhalen van mensen te delen die aanzetten tot meer verbinding met jezelf en met anderen.
Het uitgangspunt hierbij is artikel 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens:
‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren.
Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.’
Portretfoto’s
De collectie bestaat inmiddels uit ruim achtduizend portretten van mensen overal ter wereld. Altijd staan geportretteerden voor een zwart doek, zodat iedereen gelijkwaardig in beeld komt – of het nu een rijke zakenman, een kind of een mens op de vlucht is. De beelden en verhalen worden gemaakt door teams van fotografen en interviewers, aangestuurd door fotograaf en oprichter Ruben Timman en schrijver/verhalenverteller Maarten Nota.
Anders naar elkaar kijken
Meestal gebeurt dat op straat of op een locatie die betrekking heeft op het thema van een expositie. Fotografen en interviewers dagen mensen uit om op een positieve manier naar zichzelf en de ander te kijken. Ze gaan een open gesprek aan over hun kwaliteiten, drijfveren en dromen. Dat moment wordt vastgelegd met een portretfoto en een interview (tekst en/of video).
Ook jij bent een Meesterwerk
De portretfoto’s en verhalen worden gepresenteerd als meesterwerken. Bezoekers zien foto’s van mensen die ‘gezien’ zijn en lezen in de verhalen dat iedereen op zoek is naar voorzieningen in dezelfde basisbehoeftes. Daardoor verandert onze perceptie van wat ‘de ander’ doet en is. Dit wekt nieuwsgierigheid op naar de ander, waardoor mensen beter begrijpen waarom we bepaalde dingen anders doen. Hierdoor ontstaat empathie en ruimte voor compassie.
Fotograaf Ruben Timman vertelt hoe het Museum of Humanity is ontstaan in deze video.
Over het project “Ik zie jou”
Mensen op de vlucht hebben een speciale plek in de collectie portretten en verhalen van Museum of Humanity. In de afgelopen tien jaar bezochten de fotograven van het ‘Museum of Humanity’ talloze plekken op de wereld waar ze oog in oog stonden met mensen die hun thuis noodgedwongen moesten ontvluchten. Ze werkten op het Italiaanse eiland Lampedusa, dwaalden door de ‘jungle van Calais’, ontmoetten slachtoffers van IS in Irak, dronken thee bij ontheemde Rohingya in Bangladesh en portretteerden nieuwkomers voor de poorten van het aanmeldcentrum in Ter Apel.
Elke keer zagen we mensen die zijn zoals jij en ik. Waardige wereldburgers. Meesterwerken op zoek naar veiligheid en een thuis.
Het was burgemeester Jan Hamming die hen in 2023 aanmoedigde een project op te starten met het COA Zaandam. “Want ook in onze eigen ‘achtertuin’ vinden we mensen die om welke reden dan ook gevlucht zijn.”
Veel vragen
De meeste bewoners van de opvanglocaties kennen Zaanstad niet of nog niet goed. Velen blijven hier ook maar tijdelijk en ze hebben vaak maar weinig contact met de bestaande bevolking. Wie zijn de mensen die ze in de winkel of in de bus tegenkomen? Hoe staan deze misschien in Nederland geboren mensen in het leven? Wat doen ze in het dagelijks leven en hoe kijken ze naar de nieuwkomers?
Andersom hebben veel mensen die misschien geboren en getogen zijn in de Zaanstreek weinig beeld bij de bewoners van de opvangplekken. Het zijn geen plaatsen waar je zomaar even gaat kijken, en dus leven aan hun kant ook veel vragen. Waar komen de nieuwe bewoners vandaan? Wat deden ze in hun vaderland? Waarom zijn ze hier? En hoe proberen ze hier een bestaan op te bouwen?
Gezien worden
Ieder mens wil gezien en erkend worden in zijn of haar waardigheid. Om daaraan bij te dragen sloegen ‘Museum of Humanity’ en COA Zaandam de handen ineen. Veel bewoners van het azc in Zaandam hebben in hun vaderland een vak geleerd of beschikken over een mooi talent. Zo werkte de één jarenlang als dokter, terwijl de ander bijvoorbeeld briljant viool kan spelen. Voor veel mensen in Zaanstad is dat niet veel anders. Ook zij kunnen bijvoorbeeld werken als juf, automonteur of dol zijn op fotografie.
30 duo’s
Om bewoners en nieuwkomers kennis met elkaar te laten maken en de waardigheid van de AZC bewoners te bekrachtigen, zijn een Zaankanter aan en een bewoner van het azc aan elkaar gekoppeld.
‘We zijn op zoek zijn gegaan naar 30 duo’s die iets gemeenschappelijks hebben. Dat kon een vak zijn, een hobby of passie, of een speciale vaardigheid. Wat het ook was, uiteindelijk zochten we naar de meer universele verbindingen en werd het een ontmoeting tussen twee gelijkwaardige en unieke personen. Wie zijn ze? Wat herkennen ze in elkaar? Wat zijn hun angsten en dromen? Zouden ze elkaars vrienden kunnen zijn?’
Na het vinden van deze 30 duo’s volgde de eerste kennismaking, bijvoorbeeld door een bezoek aan een bedrijf of een relevante locatie. Hierna is het team van Museum of Humanity aan de slag gegaan om alle deelnemers te portretteren en video’s te maken van de interviews.
Elk duo is op basis van gedeelde passies of beroepen aan elkaar gekoppeld. Denk aan kappers, wetenschappers, schakers, Ajax-fans, verpleegkundigen en hondenliefhebbers. Na een eerste ontmoeting legde het team van Museum of Humanity de verhalen en portretten vast. Hierbij werkten ze nauw samen met COA Zaandam, de gemeente en andere maatschappelijke organisaties.
Buiten-expositie
Het resultaat hiervan staat sinds 6 april 2024 op het Stadhuisplein in Zaanstad. Door deze expositie op straat te tonen, brengen we de bewoners van het azc in de gemeente letterlijk dichtbij. Zo kan er verbinding ontstaan met de bewoners van het AZC; een uitnodiging om net als de mensen die aan de expositie hebben meegewerkt even de tijd te nemen om iemand echt te leren kennen in plaats van te vervallen in een oordeel op basis van algemeenheden. Alleen dan ontstaat het wederzijds begrip en de verbinding waarnaar we in al onze activiteiten op zoek zijn.
Door de bewoners van het AZC samen met een inwoner van Zaanstad (meer dan) levensgroot te portretteren en hun verhalen te delen, worden de overeenkomsten benadrukt en verdwijnen de (veronderstelde) verschillen naar de achtergrond. Zo ontstaat herkenning en het begin van compassie.
Hoe goed dat werkt, vertellen de deelnemers zelf in de korte documentaire van het project ‘Ik zie jou!’ van het Museum of Humanity.
Op zaterdag 21 september 2024 wordt het winnende project bekendgemaakt tijdens het Festival Oeverloos in Zutphen. Om 18.00 uur in Het Koelhuis. De winnaar ontvangt dan de Compassieprijs 2024 uit handen van de burgemeester van Zutphen.
Foto’s: ©Michel Khoury-Museum of Humanity
Meer informatie
- Korte documentaire van het project ‘Ik zie jou!’
- Fotograaf Ruben Timman vertelt hoe het Museum of Humanity is ontstaan in deze video.
Zie ook
PoAH-StilleStrijd_AatjanRenders_02-2x1
Agora_fransvanderhorst
Terecht genomineerd! Dit raakt een ieder. Prachtig.