Het humanisme is vooral een filosofische en ethische levenshouding waarin de mens centraal staat als kritische denker.
Het is geen godsdienst, want humanisten geloven niet in een goddelijke openbaring. Humanisten gaan uit van het vermogen van de mens om zelf zijn leven zin te geven. Belangrijke waarden zijn menselijke waardigheid, mondigheid, vrijheid, tolerantie en verantwoordelijkheid.
Humanisten gaan ervan uit dat ieder mens een bepaalde sociale verantwoordelijkheid in zich heeft en in staat is om onderscheid te maken tussen goed en kwaad. Ze vinden dat alle mensen gelijk zijn; ongeacht religie of ras en vinden dat iedereen ook het recht heeft op een gelijke behandeling. Een belangrijke regel hierin is: ‘Ga met anderen om zoals je wilt dat anderen met jou omgaan’ (de ‘gulden regel’, dus).