Anna en haar dochtertje (4) vluchtten uit Oekraïne

31 maart 2023 – Een vlotte jonge vrouw zwaait de grote deur van Nieuwenhof in Moergestel open. “Hello, I am Anna.” Anna Malieva (35) is Oekraïense en vluchtte met haar dochtertje (4) naar Nederland. Om uiteindelijk in dit voormalig klooster van de Zusters van Liefde een veilige plek te vinden, een dak boven hun hoofd, stilte en werk. En om er herenigd te worden met haar echtgenoot.

In de vroege ochtend van 18 februari 2022 maakte Anna in de stad Melitopol haar dochtertje wakker. “Kom, we gaan naar oma, doe je lievelingsknuffel maar in een tas.” Maar dochterlief wilde geen knuffelbeest, ze wilde hun kat en de cavia mee. En zo gebeurde het dat Anna, dochter, kat, cavia, een tas met documenten en leesboeken, eten en drinken voor onderweg met de auto naar de moeder van Anna reden, een paar honderd kilometer verderop. Verder weg van de oorlog. Want die stond op uitbreken.

Haar man had haar al diverse malen gemaand om te vertrekken, maar steeds leek het wel mee te vallen. Tot die 18e februari, toen Anna op tv de Amerikaanse president Joe Biden zag aankondigen dat het stond te gebeuren. “Ik zag aan zijn houding,” zo vertelt ze, “dat het menens was. En toen ik in het nieuws ook zag dat een beschermelinge van Poetin midden in de nacht de benen nam, toen wist ik het zeker. Nu moet ik gaan.”

Naar Nederland

Ook bij haar moeder bleek het niet veilig. Vlak bij de stad stond een munitiedepot dat door de Russen ontdekt was. Anna en haar dochter gingen lopen en staken te voet – nog steeds met kat en cavia – de grens met Polen over. De auto bleef achter, Anna’s vader kon hem goed gebruiken om terug naar het front te gaan waar hij al maandenlang aan het vechten was. Nederland was hun doel, daar was de man van Anna namelijk al aan het werk als automonteur. Hij had er al jaren als soldaat op zitten. “Vergeet niet,” zegt Anna, “dat voor ons de oorlog al begon toen de Russen de Krim annexeerden, in 2014. De uitzichtloosheid deed hem voor een jaar naar Canada vertrekken om te werken. Hij kwam terug en toen hebben we plannen gemaakt voor een eigen huis. Hij ging naar Nederland om te werken zodat we onze droom konden realiseren.”

Indrukwekkend

Anna en haar dochtertje kregen na wat omzwervingen onderdak in Brabant, bij de trappisten van Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven. Moeder en dochter waren onder de indruk, een beetje geïntimideerd zelfs, door het enorme gebouw en de grote mannen in hun pij, maar ze werden hartelijk ontvangen. In Moergestel bleek een basisschool te zijn waar haar dochter terecht kon. Wat was dat spannend voor haar, ze huilde zo hard dat Anna dacht dat ze het klooster – waar stilte de norm is– uitgezet zouden worden.

Gevulde broodtrommel

Anna vertelt verder: “Op haar eerste schooldag zou dom Isaac ons daar met de auto naar toe brengen. Maar wat neem je mee? Daar wisten we niets van. Broeder Jakobus toverde een broodtrommel tevoorschijn, die rijkelijk werd gevuld. Daar gingen we. Mijn dochter was zenuwachtig maar ik nog veel meer, denk ik. Ze kwam in de klas van meester Bram, die me beloofde te bellen als er iets was. Op het schoolplein ben ik achter een dikke boom gaan staan, om maar een glimp van haar op te vangen en er te zijn als het niet goed zou gaan. Ik had er de hele dag willen blijven staan.”

Lichtpuntje

Maar dat liep anders. Een dame uit Moergestel kwam na een tijdje aan Anna vragen of het wel goed met haar ging. Ze zag dat het huilen haar nader stond dan het lachen en nodigde haar uit om samen koffie te drinken. Anna wist niet wat ze moest doen; zomaar meegaan met een vreemde, dat deed je in Melitopol echt niet. Maar ze ging mee en ze bleek, zo zegt ze zelf, ‘een lichtpuntje in een donkere tunnel’ tegemoet te gaan. En meester Bram heeft nooit hoeven bellen, haar dochter vindt haar school geweldig.

Welkom met koffie en een leenauto

Het bleef niet bij koffiedrinken. De vrouw bood haar zelfs een leenauto aan zodat Anna en haar dochter niet iedere dag drie kwartier heen en terug hoefden te lopen van school naar abdij. Anna: “Ik kon mijn oren niet geloven. Kon dat zomaar? Ik belde eerst mijn man om het aan hem te vragen. Hij zei ‘accepteer het maar, de mensen willen helpen’. Ik heb haar aanbod geaccepteerd en vroeg wat ík voor háár kon doen. Omdat ze net verhuisd was, kon ze wat hulp goed gebruiken. Bezig zijn is voor mij therapie. Deze vrouw was voor mij een licht in een donkere tunnel.”

Anna: “Er vloeien veel tranen en er is pijn, maar we zijn hier, hebben een dak boven ons hoofd, zorgen voor elkaar en zijn in Gods handen. We zijn gezegend.”

Intussen had Anna bij voormalig klooster Nieuwenhof de Oekraïense vlag zien hangen met ‘welkom’ erop. Op een dag belde ze aan en deed vrijwilliger Jan open. Ze legde hem uit dat ze zó ontzettend graag daar zou wonen, vlak bij de school van haar dochtertje en meer betrokken bij de echte wereld dan in de afgezonderde abdij. Jan kon niets beloven, maar een hele tijd later ging haar telefoon: kom maar! “Ik was zó blij, ik huilde tranen met tuiten, ik zweefde boven de grond, het was een wonder. En nu woon ik hier, met mijn dochter en mijn man. Ik voel hier een positieve energie, een sfeer van goedheid, alsof God ons in zijn armen heeft genomen,” vertelt Anna met tranen in haar ogen. Tranen van geluk.

Oekraïne trekt

“We leven hier als in een kasteel. We zijn geweldig ontvangen door de inwoners van Moergestel,” zegt Anna, “maar je wortels liggen in je moederland, dat blijft Oekraïne. Mijn moeder woont daar, ze wacht daar op mijn vader die meevecht in het leger. Mijn broer ook. Ik zie hoe mijn man worstelt met het feit dat hij hier is en zijn vrienden daar. Maar zij smeken hem juist om níet te komen. Om hier te blijven en er te zijn voor hún vrouwen en kinderen die naar Nederland komen als hen iets overkomt.

De Russen volgen álles

We doen van hieruit wat we kunnen. Zo knapt hij auto’s op die we helemaal volgetankt en vol bruikbare spullen naar de Poolse grens brengen. Deze auto’s worden door onze vrienden in het leger gebruikt om tijdens verlof naar huis te kunnen gaan. We hebben sporadisch contact met onze families en vrienden in Oekraïne. We kunnen niet veel uitwisselen, want de Russen volgen álles. Maar we hebben een groep vrienden waarmee we elke dag op hetzelfde tijdstip contact hebben en praten over één vraag: wat gaan we doen als we onze vrijheid weer terug hebben. Ook bidden we allemaal op hetzelfde tijdstip, voor onze soldaten, voor ons land, de mensen…”

 In het nu

“In Melitopol werkte ik in de kinderopvang. Mijn opleiding voldoet hier niet. Maar intussen werk ik als manager van deze locatie. Ik spreek Engels en dat is een groot voordeel.” Er wonen zo’n 40 mensen in Nieuwenhof waaronder 14 kinderen tussen de 2 en 16 jaar. De meeste volwassenen hebben intussen een baan. In het begin bleef iedereen op de eigen kamer; ook onderling waren de Oekraïners vreemdelingen voor elkaar die uit alle delen van het enorme land kwamen. Maar men begint elkaar steeds meer op te zoeken. In de gezamenlijke huiskamer ontmoeten ze elkaar en maken een praatje. Anna: “Er vloeien veel tranen en er is pijn, maar we zijn hier, hebben een dak boven ons hoofd, zorgen voor elkaar en zijn in Gods handen. We zijn gezegend.”

(Foto en tekst: Hetty Remmers)